Böyük Mərcəyi-təqlid Ayətullah əl-uzma Məkarim Şirazinin dəftərxanasının rəsmi saytı

Böyük Mərcəyi-təqlid Ayətullah əl-uzma Məkarim Şirazinin dəftərxanasının rəsmi saytı

صفحه کاربران ویژه - خروج
əsasında düz
 

Avtomobil qəzasında ölüm [Qəsdən adam öldürmə və ona bənzər hallar]

Sual : Qəza hadisəsində dünyasını dəyişmiş şəxs təqsirli bilinərsə, sürücü yenə də “səhvən adam öldürmə” cəzasına məhkum olunacaqmı? Yəni, ölənin diyəsi sürücünün aqiləsinə (qohumlarına) vacib olacaqmı?
Cavab: Nəqliyyat hadisəsində qətl, xəta üzündən deyil. Əgər sürücü təqsirli bilinərsə, &ldquoehtiyatsızlıq üzündən adam öldürmə&rdquo sayılır. Piyada təqsirli bilinən halda isə, misal üçün, özünü maşının altına atmışdırsa, heç bir diyəsi yoxdur. Əgər qətl hadisəsində onların ikisinin də rolu vardırsa, diyə sürücüdən onun xətasına mütənasib şəkildə alınmalıdır.

Təmirçinin təhlükəsizlik qaydalarına diqqətsizliyi nəticəsində bir ailənin ölümü [Qəsdən adam öldürmə və ona bənzər hallar]

Sual : Təmirçi və ya şirkətin qanuni nümayəndəsi qaz sobasını bir şəxsin mənzilində təhlükəsizlik qaydalarına əhəmiyyət vermədən və ya texniki səhvə yol verməklə, yaxud da borudan istifadə etmədən quraşdırır. Nəticədə ailə üzvlərinin hamısı qazdan boğularaq vəfat edirlər. Qan sahibləri təqsirli bilinən şəxsin əleyhinə şikayət edirlər. Sual budur: Şirkət nümayəndəsinin və ya təmirçinin texniki nasazlığa və yaxud təhlükəsizlik qaydalarına riayət olunmaması barədə ev sahibinə məlumat verməsi və ya verməməsi hallarında kim məsuliyyət daşıyır və hansı növ qətl baş vermişdir?
Cavab: Əgər bu barədə onlara məlumat vermişdirsə, məsuliyyət daşımır. Vəziyyətin təhlükəli olmasına baxmayaraq xəbər verməmişdirsə, ehtiyatsızlıq üzündən qətl sayılır və öz əmlakından diyə verməlidir.

Günahsız şəxsi qanını halal sayıb öldürmək [Qəsdən adam öldürmə və ona bənzər hallar]

Sual : Bir şəxs qanı hədər olan birini öldürmək niyyətindədir, amma öldürməli olduğu şəxsin kimliyində səhvə yol verib qanı hədər olmayan başqa bir şəxsi öldürür. Baş verən qətl hadisəsi hansı növdəndir?
Cavab: Qəsdən adam öldürməyə bənzər qətl sayılır.

Günahsız insanın öldürülməsi [Qəsdən adam öldürmə və ona bənzər hallar]

Sual : Bir kəs günahsız bir adamı öldürmək istəyir. Lakin hədəfin kimliyində səhv etdiyinə görə başqa bir günahsız şəxsi qətlə yetirir. Baş verən qətl hadisəsi hansı növdəndir?
Cavab: Bu qətl, qəsdən adam öldürmək sayılır və qisası var. Lakin ehtiyat müstəhəb odur ki, zərərçəkənin qəyyumları cinayətkar ilə diyə ilə bağlı və buna bənzər hallarda müsalihə etsinlər (razılaşsınlar).

Cinayətkarların evdə terror edilməsi [Qəsdən adam öldürmə və ona bənzər hallar]

Sual : Əfqanıstanın daxili müharibələrində aktiv iştirak edən bir şəxs digər bir şəxs tərəfindən öz evində terror olunur. Onun hökmü nədir?
Cavab: Hər kəs bir mömini qəsdən qətlə yetirərsə, hökmü qisasdır. Əgər səhvə yol vermiş və xəta etmişdirsə, onun barəsində İlahi hökm şəriət hakimi tərəfindən icra olunmalıdır.

Qətllə nəticələnən havaya atəş [Qəsdən adam öldürmə və ona bənzər hallar]

Sual : Üç nəfər hərbçi ərazidəki dağılmış səngərlərdə iş görürmüş. Başqa bir hərbçi üç yüz metr məsafədən onlara tərəf bir neçə dəfə atəş açır və güllələr onlardan birinin ölümünə səbəb olur. Qatil iddia edir ki, mən onların mülki vətəndaş olduğunu düşünüb oradan dağılışmaları üçün havaya atəş açdım. Bu yolla onları qorxutmaq istəyirdim. Onlara tərəf atəş açmaq niyyətim yox idi. Lakin onun iddiasını qəbul etmək mümkün deyil. Çünki, bir neçə nəfər onların hərbçi olduqlarını ona bildirmişdilər. Qatilin o şəxsləri gördüyünü və onlara tərəf bir neçə dəfə atəş açdığını nəzərə alsaq, habelə, onlara və ya konkret bir vətəndaşa atəş açmaq istəmədiyini qəbul etsək, bu qətl hadisəsi qəsdən adam öldürmə sayılır, yoxsa yox?
Cavab: Bu şəxslərə tərəf açılan atəşin onları hədəf almaq məqsədilə olduğu sübut olunmayınca, qəsdən adam öldürmə sayılmır.

Polis məmurunun müttəhimlərə atəş açması [Qəsdən adam öldürmə və ona bənzər hallar]

Sual : Polis məmuru ittiham olunmuş şəxsi təqib edərkən ona tərəf atəş açsa və müttəhim şəxs güllə yarasından həyatını itirsə, bu, qəsdən adamöldürmə sayılır, yoxsa ehtiyatsızlıq üzündən adamöldürmə? Hadisənin hökmü necədir?
Cavab: Bu məsələ bir neçə şəkildə təsəvvür oluna bilər: 1) Qaçmaqda olan şəxs, cəzası təzir olan xırda qanun pozuntusuna görə ittiham olunmuşdursa, havaya və ətrafa atəş açmaqdan başqa iş görmək olmaz. Çünki fərz etdiyimiz halda hətta cinayət sübut olunandan sonra belə, bu cəzaya məhkum olunmamalıdır. 2) Onun törətdiyi cinayətə ciddi reaksiya göstərməmək ictimai asayişi pozur və cəmiyyət üçün təhlükəlidir. Belə bir şəraitdə “əl-əshəl fəl-əshəl” qaydasından və ən aşağı mərhələlərdən istifadə etməklə ölçü götürmək lazımdır. Əgər, misal üçün, müttəhimin ayaqlarına atəş açmaqdan başqa yol qalmırsa, polis nəfəri də kifayət qədər təcrübəlidirsə, buna baxmayaraq atdığı güllə dəqiq olmamış və onun qətlinə səbəb olan yerinə dəymişdirsə, qanı hədərdir, yəni nə qisası vardır, nə də qanbahası. Çünki, şəri hakimin icazəsi ilə həyata keçirilən əməliyyatın qarşı tərəfin buna layiq olduğu halda qanbahası yoxdur. 3) İctimai asayişi pozmasa da, cinayət ağır cinayətdir. Məsələn, bu kimi cinayətə (məsələn, müharibə şəraitində düşmənə silah aparan qaçaqçılara) qarşı tədbir görülməzsə, həssas məntəqələrdə onun qarşısı alınmazsa, müharibədə çox sayda itki veriləcəkdir. Belə bir şəraitdə də (qeyd olunan) şərtləri nəzərə almaqla atəş açmaq caizdir. Atəş qətllə nəticələrsə, qarşı tərəfin qanı (yuxarıda qeyd olunmuş şərtlərlə) hədərdir.

Zina baş verdiyini düşünərək zina edəni qətlə yetirmək [İnsanın zövcəsi ilə zina edəni öldürmək]

Sual : Bir şəxs kürəkəninin (qızının ərinin) onun arvadı ilə zina etməsini güman edib, qəsdən onu qətlə yetirir. Zina baş verdiyini bilmək qətlə əsas verirmi? Qatilin bu barədə qənaətinin qətlin növündə təsiri varmı? Bu mövzu qətlə yetirilənin qanının hədər olması etiqadına daxildirmi?
Cavab: Zinadan baxəbər olmaq öz-özlüyündə qətlə əsas vermir. Yalnız onu öz arvadı ilə zina edən halda görərsə, bu halda onun qətli caizdir. Lakin məhkəmədə sübuta yetməyincə, “qəsdən adam öldürmə” sayılır. Bir şəxsin başqa birinin qanının hədər olmasını düşünərək onu öldürdüyü sübuta yetən hallarda, qəsdən adam öldürməyə bənzər cinayət sayılır.
Səhifə sayı : 1