26 - مسئله 19 (لا یجوز للمرأة النظر الى الاجنبى) - 5/8/78

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 

26 - مسئله 19 (لا یجوز للمرأة النظر الى الاجنبى) - 5/8/78

مسألة 19: لایجوز للمرأة النّظر إلى الأجنبى کالعکس (همان گونه که مرد نگاه به زن نامحرم نمى کرد) و الأقرب استثناء الوجه و الکفّین.

اقوال:

ظاهر این عبارت و عبارت بزرگان دیگر این است که همین قدر استثنا است. این مسئله مانند مسئله سابق مفروغ عنها و مسلّم است.

مرحوم صاحب حدائق مى فرماید:

الظّاهر أنّه لا خلاف فى تحریم نظر المرأة إلى الأجنبى، أعمى کان أو مُبصراً(1) (اشاره به احادیث متعدّدى است که در مورد زنان پیامبر آمده است).

مرحوم نراقى مى فرماید:

و کلّ ما ذکر فیه جواز نظر الرجل إلى المرأة یجوز فیه العکس (وجه و کفّین) بالإجماع المرکب(2)

مراد از اجماع مرکب، این است که آنهایى که در مسئله سابق گفتند وجه و کفّین مستثنى است و آنهایى که استثنا نکردند در اینجا هم همین را مى گویند یعنى آنچه که در مورد نظر مرد به زن گفته شد در اینجا هم گفته مى شود و قول ثالثى نیست، پس اجماع مرکب است.

صاحب ریاض مى فرماید:

و تتّحد المرأة مع الرّجل، فتمنع فى محل المنع لا فى غیره (غیر محلّ منع) اجماعاً.(3)

ابن قدامه در مغنى تقریباً همین مطلب را با کمى تفاوت دارد:

فامّا نظر المرأة الى الرجل ففیه روایتان: احدیهما لها النظر إلى ما لیس بعورة و الاخرى لایجوز لها النّظر من الرجل الاّ الى مثل ما ینظر الیه منها اختاره ابوبکر و هذا احد قولى الشافعى.(4)

ادله:

عمده دلیل در اینجا دو چیز است:

1- آیه «و قل للمؤمنات یغضضن من ابصارهنّ و...».(5)

حذف متعلّق دلیل بر عموم و قدر متقیّن آن نگاه کردن به مردان نامحرم است که عام بوده، و حتى وجه و کفّین را هم مى گیرد، منتهى وجه و کفّین را بالاجماع یا اولویّت از آن خارج مى کنیم و ظاهر آیه هم وجوب است (امرِ به امر هم در حکم امر است).

2- روایات:

روایات متعدّد است هم در منابع شیعه و هم در منابع اهل سنّت. یکى از روایاتى که به چند صورت نقل شده داستان «ابن ام مکتوم» نابینا است که مؤذّن پیامبر بود، روزى وارد خانه پیامبر شد، پیامبر دستور داد که زنان به او نگاه نکنند. این روایت در طرق ما و اهل سنّت مختلف نقل شده است.

* محمد بن یعقوب، عن عدّة من اصحابنا (شیوخ کلینى که ثقات هستند)، عن احمد بن أبى عبداللّه قال: استأدن ابن ام مکتوم على النبى(صلى الله علیه وآله) و عنده عایشة و حفصة (بعضى از روایات غیر از این است) فقال لهما قوما فادخلا البیت، فقالتا: انّه اعمى فقال: ان لم یَرَکُما فانّکما تَرَیانِهِ(6) (نهى از نگاه است).

در این سند استاد استاد کلینى از پیغمبر نقل مى کند، پس معلوم مى شود که از این سند خیلى ها افتاده اند، بسیارى از روایات در وسایل و غیر آن است که ظاهرش مرسله نیست ولى در واقع مرسله است.

ابن قدامه در مغنى همین روایت را از طرق عامّه نقل مى کند ولى به جاى «عایشه» «ام سلّمه» آمده است و در آخرش هم دارد: «أفعمیاوان أنتما و لا تبصرانه».(7)

* و عن ام سلمة قالت: کنت عند رسول اللّه(صلى الله علیه وآله) و عنده میمونة فأقبل ابن امّ مکتوم و ذلک بعد أن امر بالحجاب، فقال: احتجبا، فقلنا یا رسول اللّه ألیس اعمى لا یبصرنا؟ قال: أفعمیاوان انتما ألستما تبصرانه.(8)

* جعفریّات از امام باقر(علیه السلام) نقل مى کند که مرد نابینایى وارد منزل شد. فاطمه(علیها السلام) خود را در حجاب کرد و نگاه نکرد. پیامبر پرسید: چرا چنین کردى این که نابینا است؟ فاطمه(علیها السلام) عرض کرد: ان لم یکن یَرانى فانا أراه و هو یشم الریح» فقال النّبی(صلى الله علیه وآله): «أَشهَدُ أنّکِ بضعةٌ منّى».(9)

مجموع این چهار حدیث نشان مى دهد که نگاه کردن ممنوع است ولى این احادیث تحلیلى دارد.

 

 

1. حدائق، ج 23، ص 65.

2. مستند، ج 16 ص 63.

3. ریاض، ج 10، ص 72.

4. ج 7، ص 465.

5. آیه 31، سوره نور.

6. ح 1، باب 129 از ابواب مقدّمات نکاح.

7. ج 7، ص 465.

8. ح 4، باب 129 از ابواب مقدّمات نکاح.

9. مستدرک الوسائل، ج 14، ح 1 باب 100 از ابواب مقدّمات نکاح.

پی نوشت:
  
    
تاریخ انتشار: « 1279/01/01 »
فهرست نظرات
*متن
*کد امنیتی http://makarem.ir
تعداد بازدیدکنندگان : 5639