کتاب امر به معروف و نهی از منکر - جلسه 075 - 99/10/20

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 

کتاب امر به معروف و نهی از منکر - جلسه 075 - 99/10/20

امام قدس سره در اینجا به هفت مسأله می پردازد که در مورد ورود به مدارس دینی ای که تحت حمایت دستگاه ظلمه است و همه تکرار یک مطلب است و البته مخاطبین آنها متفاوت هستند. گاه مخاطب، طلاب هستند و گاه متولیان و گاه علماء. این مسائل از 13 شروع می شود تا 19.

موضوع عام: امر به معروف و نهی از منکر

موضوع خاص: شرطیت عدم مفسده در انجام منکر و ترک معروف

موضوع اخص: ورود به مدارس دینی در دستگاه ظلمه

امام قدس سره در اینجا به هفت مسأله می پردازد که در مورد ورود به مدارس دینی ای که تحت حمایت دستگاه ظلمه است و همه تکرار یک مطلب است و البته مخاطبین آنها متفاوت هستند. گاه مخاطب، طلاب هستند و گاه متولیان و گاه علماء. این مسائل از 13 شروع می شود تا 19.

مسألة 13 - لا يجوز لطلاب العلوم الدينية الدخول في المؤسسات التي أسسها الدولة (دولت ظالمه) بأسم المؤسسة الدينية (در این مسأله، طلاب مخاطب هستند) كالمدارس القديمة التي قبضتها الدولة (مانند مدرسه ی سپهسالار که دولت آن را قبض کرده بود و در تحت اختیار خود قرار داده بود) وأجرى على طلابها (و به طلاب آنها شهریه هم می دهند که این شهریه و هزینه ها از سه طریق می تواند تأمین شود:) من الأوقاف، (اوقافی که مربوط به دولت ظلمه است) ولا يجوز أخذ راتبها، سواء كان من الصندوق المشترك (صندوق مشترک اوقاف) أو من موقوفة نفس المدرسة (خود مدرسه موقوفه دارد) أو غيرهما (مانند وجوهات شرعیه) لمفسدة عظمية يخشى منها على الاسلام (دلیل حرمت شرکت در این مدارس دینیه مفسده ی عظیمه ای است که ممکن است در اسلام به وجود بیاید).[1]

البته امام قدس سره در این مسائل بیشتر نظر به انقلاب ایران دارد و این مسائل را به عنوان مقدماتی برای تحصیل و تحقّق این هدف بیان می کند.

در ابتدا باید نکته ای را توضیح دهیم که چرا حکومت های ظلمه به سراغ تأسیس مدارس دینیه می روند: در اینجا به سه دلیل می توان اشاره کرد:

دلیل اول: آنها می خواهند اظهار دیانت کنند زیرا در محیطی زندگی می کنند که دینداران در آن محیط نفوذ دارند و ظلمه اگر بخواهند در این محیط موفق باشند باید به ساختن مساجد و مانند آن نیز روی آورند. به همین دلیل در طول تاریخ مساجد مهم توسط ظلمه ساخته شده است و یا مقابر ائمه را آباد کرده اند. توسعه ی مسجد النبی و المسجد الحرام هم غالبا یا دائما توسط حکام ظلمه بود. آل سعود هم برای اینکه خادم الحرمین الشریف بودن را برای خودشان ثابت کنند امروزه توسعه ی بسیاری در این مساجد دادند.

دلیل دوم: ظلمه با این کار، می توانند در مدارس دینیه افرادی را پرورش دهند که عمال آنها باشند و برای آنها کار کنند.

دلیل سوم: در قدیم و حتی در حکومت های ظلمه، نصب امام جمعه توسط حکام ظلمه بود. مثلا پهلوی، امام جمعه ی تهران را تعیین می کرد. همچنین علمائی در ارتش بودند که به آنها «قاضی عسکر» می گفتند. ظلمه می توانستند در این مدارس که تحت نظارت آنها بود، امام جمعه و قاضی عسکر و مانند آن تربیت کنند.

اضافه بر آن حکام ظلمه با این کار مدارس دینیه را تحت کنترل خود داشتند مثلا در زمان شاه، آنها حوزه های علمیه را تعطیل کردند ولی در مقابل دانشکده ی معقول و منقول را تأسیس کردند تا بگویند ما با اصل کار مخالف نیستیم بلکه با شکل کار مخالف هستیم.

دلیل مسأله: مراد امام قدس سره از مفاسد عظیمه همان اعانت ظلمه است زیرا اگر کسی در آن مدارس شرکت کند در واقع ظلمه را به رسمیت شناخته است و این خود یک نوع کمک به آنها می باشد و موجب بدنامی اسلامی می شود. مخصوصا که مدارسی که ظلمه می ساختند مدارس عظیم و بزرگی بود و در نتیجه آثار و مفاسد آن هم عظیم بود.

اما شهریه و رواتبی که به طلاب این مدارس داده می شود از هر منبعی که باشد شرعا اشکال دارد. اگر از اوقاف باشد، اوقاف زیر نظر آنهاست و آنها حق ندارند بر اوقاف ریاست کنند. اگر مدرسه، موقوفه ای داشته باشد و از موقوفه ی آن مدرسه بدهند، این احتیاج دارد که متولی آن موقوفه یک متولی شرعی که حاکم شرع تعیین کرده است داشته باشد و آن هم به مصرف مشروع برسد. اگر این موقوفات به دست ظلمه باشد و آنها آن را هر جا خواستند مصرف کند، این کار صحیح نیست.

همچنین اگر از راه موقوفات شرعیه باشد باید این موقوفات در جایی مصرف شود که رضایت امام زمان (عج) حاصل باشد و حال آنکه امام (عج) به کاری که ظلمه می کنند رضایت ندارد.

اگر هم موقوفاتی باشد که برای حکام و عمال ظلمه باشد و آنها متولی آن باشند، چنین موقوفه ای از ابتدا چون به مصلحت نیست صحیح نمی باشد.

باید توجه داشت که این مسأله تحت مسائل امر به معروف و نهی از منکر است با این توضیح که وارد شدن طلاب در این مراکز دینیه نوعی منکر است که باید از آن نهی کرد.

البته جای شک نیست که اگر مصلحت بر این باشد که افرادی وارد این مدارس دینیه شوند تا به تدریج آنجا را قبضه کنند و یا مشکلاتی را رفع کنند اگر این مصلحت اهم باشد ورود به آن مراکز اشکال ندارد و حتی لازم هم می باشد.

مسألة 14 - لا يجوز للعلماء وأئمة الجماعات تصدي مدرسة من المدارس الدينية من قبل الدولة (باید دید که عدم جواز از باب فتوا است یا حکم ولایی و حکومتی. مراد ایشان از دولت در اینجا همان دولت ظالمه است) سواء أُجرى عليهم وعلى طلابها من الصندوق المشترك (بودجه ی عمومی اوقاف) أو من موقوفات نفس المدرسة أو غيرهما (مانند وجوهات شرعیه یا کمک های خیریه) لمفسدة عظيمة على الحوزات الدينية و العلمية في الآجل القريب (البته این مفسده لازم نیست لزوما قریب باشد بلکه اگر بعید هم باشد همین حکم جاری است).[2]

این مسأله همانند مسأله ی سابق است با این فرق که مخاطب در این مسأله، علماء هستند.

ان شاء الله در جلسه ی آینده این مسأله را توضیح می دهیم.


پی نوشت:
                    
    
تاریخ انتشار: « 1399/10/19 »
فهرست نظرات
*متن
*کد امنیتی http://makarem.ir
تعداد بازدیدکنندگان : 3224