آموزه ها و پیام های قیام عاشورا در کلام معظم له

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 

آموزه ها و پیام های قیام عاشورا در کلام معظم له

پژوهش، تهیه و تنظیم؛ معاونت تحریریه خبر پایگاه اطلاع رسانی معظم له. makarem news

چکیده: لزوم واکاوی آموزه­ ها و پیام­ های عاشورایی امام حسین(ع) آنچنان از اهمیتی بی بدیل برخوردار می­باشد که می­توان مدعی گردید اگر با اتّکاء به فرهنگ عاشورا حرکت کنیم هیچ مشکل لاینحلی در کشور وجود نخواهد داشت، زیرا عاشورا با مفاهیمی گره خورده است که هیچ­گاه کهنه نمی­شود. از این رو پیام­های عاشورایی با مولفه­ هایی هم چون آزادگی و مبارزه با ظلم گره خورده و روز به روز وسیع­تر از گذشته می­شود.
کلمات کلیدی: پیام­ های عاشورا، امام حسین(ع)، فرهنگ عاشورا، آزادگی، مبارزه، ظلم

مقدمه
لزوم واکاوی آموزه­ ها و پیام­ های عاشورایی امام حسین(علیه السلام) آنچنان از اهمیتی بی بدیل برخوردار می­باشد که می­توان مدعی گردید اگر با اتّکاء به فرهنگ عاشورا حرکت کنیم هیچ مشکل لاینحلی در کشور وجود نخواهد داشت، زیرا عاشورا با مفاهیمی گره خورده است که هیچ­گاه کهنه نمی­شود.[1]
از این رو پیام­های عاشورایی با مولفه­ هایی هم چون آزادگی و مبارزه با ظلم گره خورده و روز به روز وسیع­تر از گذشته می­شود ، آموزه­ هایی عاشورایی که در قالب زیارت نامه­ ها، خطبه­ های امام حسین علیه السلام در مکه و شب عاشورا و در مسیر راه، در خطبه ­های امام سجاد و حضرت زینب علهیما السلام در کوفه و شام، در رجزخوانی اصحاب امام حسین علیه السلام و ...، فراوان یافت می­شود.[2] از این رو در این نگاشته و با بهره گیری از آراء و اندیشه ­های مرجع عالی­قدر جهان تشیع حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله) مهم­ترین آموزه­ های قیام حسینی به مخاطبان گرامی ارائه می­شود.
اصل غیرت دینی
بی شک غیرت دینی و صیانت از ارزش­های اسلامی از جمله آموزه­های بی بدیل در قیام عاشورا است، به عنوان نمونه هنگامی که حضرت قمر بنی هاشم(علیه السلام)، دست راستشان قطع شد، بیان داشتند: با این که یک دستم قطع شده، باز هم از دین حمایت می­کنم. این سخن نشان می­دهد که شهیدان کربلا برای حفظ وصیانت از دین قیام شربت شهادت نوشیدند.[3]
اصل برانگیختن به نیکی؛ بازداشتن از بدی
بى شك يكى از آموزه­ های مهم آن حضرت در قيام عاشورا، احياى دو فريضه فراموش شده امر به‏ معروف‏ و نهى از منكر است[4]، لیکن متأسفانه در عین اهمّیت این مسئله، عده­ ای اصرار دارند که پیام امر به معروف و نهی از منکر در جامعه کم رنگ شود تا چراغ سبزی برای انجام برخی اعمال مغایر اسلام فراهم گردد[5].
لذا سخنان امام حسين عليه السلام در اين مسأله اين پيام را به ما مى‏ دهد كه بايد در سايه عزادارى‏ ها معروف‏ ها را گسترش داده و منكرات را برچينيم، به يقين هر سال بايد بر عظمت و وسعت عزادارى‏ها افزوده شود،[6] امّا اگر همچنان معروف ‏ها فراموش شود و منكرات گسترش يابد، قطعاً به این آموزۀ ماندگار از حضرت سيّدالشهدا(علیه السلام)) نخواهیم رسید.[7]
هم چنین باید گفت اگر امر به معروف و نهی از منکر به وسیله عموم در سطح جامعه تسرّی یابد، بسیاری از مشکلات حل می­شود لیکن دشمن تلاش دارد این واجب الهی را با عملی همراه با خشونت نشان دهد، در حالی که امر به معروف و نهی از منکر به هیچ وجه به معنای خشونت نیست، بلکه با زبانی نرم و از روی دلسوزی می­باشد.[8]
اصل عبوديّت و پاكبازى در راه معبود
بدیهی است لزوم واکاوی چیستی پیام نماز جماعت ظهر عاشورا از سوی امام حسین علیه السلام و اصحابشان بر این مبنا استوار می­باشد که نماز را باید در سخت­ترین شرایط هم به پا داریم.[9]
بدین ­ترتیب اگر نماز جماعت اول وقت با حضور قلب اقامه شود، بسیاری از آسیبب­ های اجتماعی و فرهنگی جامعه نیز برطرف می­ شود.[10]
بنابراین باید گفت اين نماز تاريخى و بى نظير، روح نماز را زنده كرد و مفهوم نماز را براى راهيان راه حق آشكار ساخت و معنى واقعى عبوديّت و پاكبازى در راه معبود را نشان داد، و قلم سرخ بر معبودهاى خيالى و بت‏ هاى شيطانى دنياپرستان و بندگان زر و زور كشيد، و اگر امروز از مأذنه‏ هاى بلند شهرها صداى تكبير و اذان بلند است به بركت آن نماز و اذان است و چه زيباست كه در اين سال‏ها، دسته‏ جات عزادارى به هنگام ظهر عاشورا در هر كوى و برزن و هر مكانى هستند، توقّف مى‏كنند و نماز بجا مى‏آورند.[11]
شهادت حضرت علی اصغر(علیه السلام) ؛پیام مظلومیّت اباعبدالله الحسین(علیه السلام)
تشریح همۀ این آموزه ­های ارزشمند در قیام عاشورا مبیّن این مسأله است که پيام‏ هاى عاشورا همه شنيدنى است، لیکن پيام‏ شهادت كودك شيرخوار از همه شنيدنى‏تر و عبرت‏خيزتر است.[12]
نخستين پيامش اين كه در مبارزه با دشمنان حق، هيچ كس مستثنى نيست. سربازان شيرخوار دوش به دوش جوانان و سالخوردگان به ميدان مى‏ آيند و به موقع در صفوف شهدا قرار مى‏گيرند، بديهى است هر سربازى سلاحى دارد، يكى تير و نيزه و شمشير؛ و ديگرى هم گلوى نازك و چندين قطره خون پاك كه گوياترين دليل مظلوميت است. خونى كه هم به آسمان پاشيده شد و هم بر زمين، و هر دو با آن شكوهى تازه گرفت.[13] ديگر اين كه، دشمنان ستمگر قساوت و جنايت را به بالاترين حدّ خود رساندند كه حتّى بر كودك شيرخوارِ زاده زهرا(سلام الله علیها) در آغوش پدر نيز رحم نكردند![14] آخرين پيام اين كه تحمّل همه درد و رنج‏ها و مصيبت‏ ها در راه خدا آسان است، چرا كه عالم محضر اوست و همه اينها در پيشگاه او انجام مى‏ گيرد.[15]
ترسیم مظلومیّت حسینی در ابعاد مختلف
با این اوصاف باید اذعان نمود مظلوميّت امام حسين عليه السلام و يارانش در يك بُعد نبوده است؛ بلكه ابعاد گوناگونى از مظلوميّت در حادثه كربلا ديده مى‏شود: دعوت كردن امام و بى‏وفايى نسبت به آن حضرت، كشتن مهمان، بستن آب به روى آن حضرت و ياران و زنان و كودكان اهل‏بيت او، جنگ نا برابر سى‏ هزار نيروى مجهّز در برابر 72 تن، كشتن كودك شيرخوار، حمله به كودكان و زنان، آتش زدن خيمه ‏ها، تاختن اسب بر پيكر شهدا، سرها را بالاى نيزه بردن، جلوگيرى از دفن پيكر شهيدان، اسارت زنان و كودكان آل پيغمبر صلى الله عليه و آله و گرداندن آنها در شهرهاى مختلف و جهات ديگر مظلوميّت، همه از جمله پیام­ های مظلومیّت حضرت سید الشهدا در قیام عاشورا است که اين حادثه را از حوادث مشابه ديگر متمایز مى‏سازد.[16]
اصل استقامت و پایداری
لزوم تعمّق و تأمّل روز افزون در آخرين سخنان امام حسین (علیه السلام)) این پيشواى بزرگ ايثار و فداكارى به خوبى نشان مى‏ دهد كه آن حضرت از چنان نفس مطمئنّه و آرامى برخوردار بود كه نه تنها مرگى را كه در چند قدمى قرار داشت به چيزى نمى‏ گرفت و نه تنها شهادت عزيزان و ياران- جز در جنبه‏ هاى عاطفى- تغييرى در روح و فكر بلند او ايجاد نمى ‏كرد، بلكه بر استقامتش مى‏افزود، و هر زمان آتش شوق ديدار يار در دلش افروخته‏ تر مى‏ شد![17] او در اين لحظات حسّاس، تنها فرزندش امام سجّاد عليه السلام را آماده پذيرش مسئوليّت عظيم به ثمر رساندن نهال برومندى را كه در كربلا نشانده و با خون عزيزانش آبيارى كرده بود مى‏ساخت. آخرين وصايايش را با او در ميان مى ‏گذارد و سفارش اطاعت از او را به خواهران و دخترانش مى‏كرد.[18] امام عليه السلام شيعيان و پيروان مكتبش را در اين لحظات بحرانى و طوفانى نيز فراموش نمى‏ كند، و پيام‏ مظلوميّت خود را به وسيله تنها پسرش به آنها مى‏رساند، تا بدانند در ادامه راه از چه حربه ‏اى استفاده كنند.[19]
اصل عزتمندی و سازش ناپذیری
گفتنی است تعمّق در مقولۀ رفتار شناسی اسرای کربلا به عنوان مهم­ترین درس­ ها و پیام­ های عاشورایی مورد نظر است، به عنوان نمونه وقتی می­شنویم حضرت زینب سلام الله علیها در مقابل یزید در شام بیان می­دارند،این برای من ننگ است که با تو سخن بگویم؛ من تو را ناچیز و ناتوان می­ شمارم. این گونه با شجاعت سخن گفتن در حال اسارت، برای ما درس است که در هیچ شرایطی در برابر دشمن تسلیم نشویم، از اصول خود عقب ننشینیم و به ذلت تن ندهیم[20].
سخن آخر
در خاتمه باید گفت اینکه می­ گوییم «یا لیتنا کنا معک»، باید قدم در جای قدم­ های شهدای کربلا بگذاریم و خود را با آموزه ­ها و پیام­ های عاشورایی شهدای کربلا که برای آن شهید شدند، همسو سازیم.[21] لذا پيروان و عاشقان مكتب آن حضرت، زمانى مى‏ توانند ادّعاى عشق و پيروى راستين كنند كه به مفاسد موجود عصر و زمان خود بينديشند، و آنچه در توان دارند براى مبارزه با آن به‏ كار گيرند. و به يقين آن حجم عظيم عزاداران هرگاه تصميمى منطقى و حساب‏شده و مدبّرانه براى برخورد با مفاسد و سوق جامعه به سوى اصلاح بگيرند موفّق خواهند شد.[22]
بنابراین باید در آیین­ های عزاداری محرم به پیام ­های عاشورا نیز توجه داشته باشیم. عزاداری بسیار خوب و لازم است، ولی در کنار این عزادرای باید به پیام ­هایی که این حادثه بزرگ تاریخی را به وجود آورد نیز توجه کنیم.[23]

منبع:
undefined
پی نوشت:
تاریخ انتشار: « 1394/11/21 »
فهرست نظرات
*متن
*کد امنیتی http://makarem.ir
تعداد بازدیدکنندگان : 15810