2 ـ بلاى شتابزدگى!

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی

صفحه کاربران ویژه - خروج
مرتب سازی بر اساس
 
تفسیر نمونه جلد 12
3 ـ نقش عدد و حساب در زندگى انسان ها آیا انسان ذاتاً عجول است؟


عشق آتشین به یک موضوع، افکار سطحى و محدود، گاه سیطره هوى و هوس بر انسان، و خوشبینى بیش از حد به یک مطلب، عوامل عجله و شتابزدگى در کارها است.
و از آنجا که بررسى هاى سطحى و مقدماتى، غالباً براى پى بردن به حقیقت یک امر و سود و زیان آن کافى نیست، معمولاً عجله و دستپاچگى در انجام کارها، موجب ندامت، خسران و پشیمانى است.
تا آنجا که در آیات فوق خواندیم: گاهى عجله، سبب مى شود، انسان به دنبال بدى ها برود به همان سرعت که به دنبال نیکى ها مى رود!
تلخ کامى ها و شکست ها و مصائبى که دامان انسان را در طول تاریخ، بر اثر عجله و شتابزدگى گرفته است، بیش از آن است که: قابل احصا و شماره باشد، و خود ما در طول زندگى نمونه هاى آن را آزموده ایم، و ثمرات تلخش را چشیده ایم!.
نقطه مقابل عجله «تثبت» و «تأنّى» یعنى درنگ کردن، و با تفکر و تأمل و بررسى همه جوانب، کارى را انجام دادن است.
در حدیثى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) نقل شده که: إِنَّما أَهْلَکَ النّاسَ الْعَجَلَةُ وَ لَوْ أَنَّ النّاسَ تَثبَّثُوا لَمْ یَهْلِکْ أَحَدٌ: «مردم را عجله، هلاک مى کند، اگر مردم با تأمل، کارها را انجام مى دادند، کسى هلاک نمى شد».(1)
در حدیث دیگرى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم: مَعَ التَّثَبُّتِ تَکُونُ السَّلامَةُ وَ مَعَ العَجَلَةِ تَکُونُ النَّدامَةُ: «با درنگ کردن، سلامت است و با عجله ندامت»!(2)
و نیز پیامبر(صلى الله علیه وآله) مى فرماید: إِنَّ الأَناةُ مِنَ اللّهِ وَ الْعَجَلَةُ مِنَ الشَّیْطانِ!: «تأنى و ترک شتابزدگى، از ناحیه خدا است و عجله از شیطان»!(3)
البته، در روایات اسلامى بابى در زمینه «تعجیل در کار خیر داریم»، از جمله در حدیثى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ مِنَ الْخَیْرِ ما یُعَجَّلُ: «خداوند کار نیکى را دوست دارد که در آن شتاب شود».(4)
و روایات، در این زمینه بسیار است که: منظور از عجله در این روایات، همان «سرعت» است در مقابل اهمال کارى، تأخیرهاى بى جا، و امروز و فردا کردن، که غالباً سبب بروز مشکلات و موانعى در کارها مى گردد.
شاهد این سخن، حدیثى است که، در همین باب از امام صادق(علیه السلام) بدین گونه نقل شده: مَنْ هَمَّ بِشَیْء مِنَ الْخَیْرِ فَلْیُعَجِّلْهُ فَإِنَّ کُلَّ شَیْء فِیهِ تَأْخِیرٌ فَإِنَّ لِلشَّیْطانِ فِیهِ نَظْرَةً: «کسى که تصمیم به کار خیرى گرفت، باید عجله کند; زیرا هر کارى را که در آن تأخیر کنید، شیطان در آن حیله اى مى کند».(5)
بنابراین، باید گفت: «سرعت و جدیت در کارها، آرى، اما عجله و شتابزدگى هرگز»!
و به تعبیر دیگر، عجله مذموم آن است که: به هنگام بررسى و مطالعه در جوانب کار، و شناخت صورت گیرد، اما سرعت و عجله ممدوح آن است که: بعد از تصمیم گیرى لازم، در اجرا درنگ نشود، و لذا در روایات مى خوانیم: «در کار خیر، عجله کنید» یعنى بعد از آن که خیر بودن کارى ثابت شد، دیگر جاى مسامحه نیست.

* * *


1 ـ «سفینة البحار»، جلد 1، صفحه 129 ـ «بحار الانوار»، جلد 68، صفحه 340.
2 ـ «سفینة البحار»، جلد 1، صفحه 129 ـ «بحار الانوار»، جلد 68، صفحات 338 و 340.
3 ـ «سفینة البحار»، جلد 1، صفحه 129 ـ «بحار الانوار»، جلد 68، صفحه 340.
4 و 5 ـ «اصول کافى»، جلد دوم، کتاب ایمان و کفر، تعجیل فعل الخیر ـ «بحار الانوار»، جلد 68، صفحات 222 و 225.
3 ـ نقش عدد و حساب در زندگى انسان ها آیا انسان ذاتاً عجول است؟
12
13
14
15
16
17
18
19
20
Lotus
Mitra
Nazanin
Titr
Tahoma